Praten met passie: succesvolle dialogen over diabeteszorg

Sandra van Hunnik strijdt als senior communicatieadviseur en projectleider bij de Nederlandse Diabetes Federatie niet alleen tegen volksziekte #1, maar vaak ook tegen de werkdruk bij zorgverleners die effectieve communicatie bemoeilijken. Bij de implementatie van de NDF Zorgstandaard gingen organisatie en communicatie samen en dat blijkt het beste recept te zijn.

Wanneer je iets wilt bereiken in de zorgwereld moet je van goeden huize komen. Zorgverleners hebben een overvolle agenda en administratieve lastendruk. ‘Bemoeienis’ van buitenaf wordt met de nodige argwaan bekeken. Toen ik vijf jaar geleden begon bij het NDF schrok ik van deze terughoudendheid en worstelde ik met de vraag hoe die negatieve houding doorbroken kon worden.

Gelukkig merkte ik snel dat wanneer je het gesprek met  zorgverleners aangaat, zij precies hetzelfde nastreven als wij: de best mogelijke zorg voor hun patiënten. Één van de mooiste aspecten van werken in de zorg is dat mensen vanuit passie en overtuiging werken. Deze gedrevenheid zorgt ervoor  dat de mondige en goed opgeleide zorgverleners vrij snel en luidruchtig op hun achterste benen gaan staan als er dingen gebeuren waarmee zij het niet eens zijn. Maar het tegenovergestelde gebeurt ook; als zij ervan overtuigd zijn dat iets wel werkt voor hun patiënten, dan kunnen zij dit ook als eerste omarmen en invoeren. Dat laatste merkten we bij de implementatie van de NDF Zorgstandaard.

100% gedragsverandering
Deze NDF Zorgstandaard beschrijft de norm waaraan goede diabeteszorg moet voldoen en volgens welke richtlijnen de behandeling van mensen met (een hoog risico op) diabetes vormgegeven moet worden. We kregen van het ministerie van VWS vier jaar de tijd om met het NAD de zorgstandaard te implementeren zodat zoveel mogelijk zorgverleners in de diabeteszorg en –preventie volgens de standaard zouden werken.  De uitkomsten van het project overtroffen mijn wildste verwachtingen. Uit de evaluatie bleek dat 90% van de zorgverleners de NDF Zorgstandaard gebruikt om de inhoud, organisatie en kwaliteit van de zorg vorm te geven. “Een resultaat van formaat, mijn complimenten”, aldus minister Schippers. Het betreft hier een 100% gedragsverandering! Twee lessen die ik in deze periode heb geleerd zijn de volgende:

1. Communicatie en organisatie gaan hand in hand
   Het uitgangspunt van het Nationaal Actieprogramma Diabetes was ‘met en door het veld’. Dat kan een leuke kreet zijn: je plant wat overleggen, hebt enkele gesprekjes, organiseert informatieavonden en je bent er. De NDF voorzag echter dat we het hiermee niet zouden redden bij de kritische doelgroep en wilde het uitgangspunt bovendien waarmaken. Bevorderen van samenhang, participatie en afstemming stonden hierbij centraal. Om dit te bereiken, is een organisatiestructuur en communicatie-infrastructuur neergezet die maximale input van het veld garandeerde. Zie onderstaand figuur en deze link.

1. Schoenmaker, blijf bij je leest!
   In de communicatiewereld zie ik de neiging om steeds meer ingewikkelde begrippen te gebruiken voor ons vak. Ik kan verzekeren dat dit niet werkt in de zorgsector. De communicatieprofessional is juist bij uitstek de persoon die ‘ruis op de lijn’ (ok, toch jargon) moet voorkomen en drempels verlagen. De zorgverlener is puur geïnteresseerd in onze bijdrage om zijn dienstverlening / primair proces te verbeteren. Geef dat aan in duidelijke taal, ondersteun hem of haar met acties en advies en je krijgt er goud voor terug!

Diabetes volksziekte #1
Nederland telt bijna 1 miljoen mensen met diabetes. Dagelijks krijgen meer dan 140 mensen te horen dat zij diabetes hebben – voor de rest van hun leven. De aandoening heeft ingrijpende gevolgen voor het dagelijks leven en de levensverwachting van patiënten. Diabetes is bovendien ‘hofleverancier’ van hart- en vaatziekten, blindheid en amputatie van lichaamsdelen. De Nederlandse Diabetes Federatie bundelt negen lidorganisaties voor mensen met diabetes, zorgverleners en onderzoekers. De federatie heeft zich ontwikkeld van kennis- en beleidscentrum naar een organisatie met enorm veel ervaring met de daadwerkelijke toepassing van beleid in de dagelijkse praktijk van zorgverleners. Die combinatie van inhoud & implementatie is in de zorgsector uniek. Het komt nog vrij weinig voor dat  beleidsmakers hun ‘producten’ daadwerkelijk testen in de praktijk.