Historische daling aantal kijkers voor grote zenders

Maart 2012 zal later, als de geschiedenis van tv wordt geschreven, de maand zijn waarin alles anders werd. Halverwege de maand raakten de grote tv-zenders in de VS in blinde paniek. Bijna eenvijfde van de kijkers was ineens weg. Foetsie. Gebeurt dat straks ook in Nederland? Je leest het in de blog van Aart Lensink.

ABC raakte in een maand 20 procent van de kijkers kwijt, Fox eveneens. NBC iets minder, maar toch ook zo’n tien procent. In één maand tijd.

Wat is er aan de hand? Even een paar slechte programma’s, een soort SBS-maandje? Nee, de reguliere programma’s waren te zien. De kijkers waren gewoon minder gaan kijken. Althans, naar de gangbare zenders.

Wat waren ze dan aan het doen? Op dvd of via pay-per-view series aan het kijken, met de smartphone spelen, spelletjes doen, op straat hangen. Van alles. Maar niet tv kijken.

Bij zenders als Net5 denken ze het de laatste maanden vast ook wel eens: waar ligt het nou aan dat de kijkers weg blijven? Ik vraag het me soms ook af. Neem afgelopen zondagavond. Net5 zette een keurige reeks programma’s neer. Peking Express, de Wereld rond in 80 dates en nog een paar aardige series. Maar waar daar drie jaar geleden moeiteloos een half miljoen kijkers klaar hadden gezeten, was dat nu nog een fractie. Waar zijn die kijkers?

Wie nauwgezet door de kijkcijfers gaat, ziet dat flink wat kijkers afdwalen naar de digitale kanalen. Of naar hun smartphone. En ze hebben geen enkele intentie om terug te keren naar de grote(re) zenders. Nederland 1 en RTL4 zullen onvermijdelijk ook een klap à la ABC krijgen. Maar eerst zijn de kleinere zenders, die zich richten op jongere groepen, aan de beurt. Zoals Net5 en Nederland 3.

Wat je al jaren voelt aan komen, lijkt nu te gebeuren. Het sluipende proces van steeds net wat minder kijkers voor de meeste programma’s was gaande. Programmamakers merkten het. De lichte irritatie van steeds minder absolute kijkers, ‘maar nog wel een aardig marktaandeel’. De commerciële mensen bij de zenders moesten steeds langer uitleggen aan mediabureaus dat het aan het weer lag, aan het voetbal, aan de film op de andere zender.

Maar op een bepaald moment zijn de smoezen op en moet je constateren dat televisiezenders met enige angst naar de toekomst zullen kijken. Want wat blijft er over als de grote tien zenders, die altijd profijt hadden van hun plek op de afstandsbediening, minder kijkers weten vast te houden? Valt dan het totale tv-plaatje in elkaar? Zijn programmamerken en seriemerken uiteindelijk de merken die overeind blijven? En dus niet de zendermerken?

Het wachten is op het moment dat de tv-paniek uit de VS overwaait naar Nederland. Dan zien we hoe onze zenders zullen reageren.

Van Aart Lensink, creatief directeur LVB Networks